Periodontologia

Choroby przyzębia nie są domeną wyłącznie osób starszych. Dotyczą zarówno dzieci jak i młodzieży. Jeszcze kilka lat temu wydawało się, że za rozwój choroby odpowiedzialna jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej, wady zgryzu, niedobory pokarmowe, zaburzenia hormonalne i ogólnoustrojowe, a nawet nadmierne spożycie alkoholu. Obecnie teoria jest troszkę zmieniona. Choroby przyzębia to choroby infekcyjne, bakterie są odpowiedzialne za jej rozwój, a następstwem jest odpowiedź immunologiczna. Choroby błon śluzowych pobudzają układ immunologiczny, z kolei przewlekła stymulacja układu odpornościowego zwiększa ryzyko chorób układowych typu: cukrzyca, zatory. Palenie tytoniu oraz stres nasilają przebieg chorób przyzębia. Jest to tak widoczne, że lekarz periodontolog na podstawie oceny stanu dziąseł i jakości śliny może stwierdzić, czy pacjent pali czy też prowadzi stresujący tryb życia. Wzajemne powiązanie chorób ogólnoustrojowych i choroby przyzębia sprawiło, że znaczenie chorób dziąseł wyszło poza zakres periodontologii.

Jakie są etapy chorób przyzębia

 

I. ZAPALENIE DZIĄSEŁ

pierwszym objawem zapalenia dziąseł jest krwawienie. Dziąsła mogą być zaczerwienione, obrzęknięte, czasami bolesne. Jeżeli odpowiednio wcześnie nie zostanie podjęte leczenie, zapalenie dziąseł przechodzi w zapalenie przyzębia.

II. ZAPALENIE PRZYZĘBIA

dziąsła są nadal zaczerwienione, obrzęknięte, pojawia się nieprzyjemny zapach z ust.Korzenie zębów powoli odsłaniają się w następstwie utraty kości wyrostka zębodołowego.W dłuższym okresie czasu zęby sprawiają wrażenie dłuższych, następuje ruchomość zębów, ich przemieszczanie oraz rotacje.W końcowym etapie ubytek kości jest tak znaczny, że może prowadzić do utraty zębów.

Jakie są skutki paradontozy

I. rozchwianie, przemieszczanie i w następstwie utrata zębów

II. ubytek kości wyrostka zębodołowego, może to utrudniać wykonanie uzupełnień protetycznych

III. negatywny wpływ na wygląd twarzy, wymowę oraz ogólne samopoczucie

IV. powikłania ogólnoustrojowe – choroby serca, stawów, nerek, cukrzyca

V. może prowadzić do przedwczesnego porodu

Leczenie paradontozy

Leczenie chorób przyzębia w początkowym stadium choroby to profesjonalne  usuwanie kamienia i osadu, wygładzanie powierzchni korzeni, higiena jamy ustne, odpowiednia dieta. W przypadkach bardziej zaawansowanych kiedy nastąpił już zanik kości, pojawiły się kieszenie kostne obok zabiegów chirurgicznych typu kiretaż plastyka dziąseł i kości coraz częściej są stosowane zabiegi regeneracyjne.

Leczenie chorób przyzębia to nie tylko usuwanie kamienia i osadu, wygładzanie powierzchni korzeni. W przypadkach bardziej zaawansowanych kiedy nastąpił zanik kości, pojawiły się kieszenie kostne obok zabiegów chirurgicznych typu kiretaż, plastyka dziąseł i kości coraz częściej są stosowane zabiegi regeneracyjne.

Regeneracja to odtworzenie zniszczonych tkanek przyzębia, ozębnej i kości wyrostka zębodołowego. Dzięki procesom regeneracji następuje zmniejszenie głębokości kieszonek przyzębnych, a więc następuje likwidacja bakterii odpowiedzialnych za choroby przyzębia.

Rodzaje zabiegów regeneracyjnych

Sterowana regeneracja tkanek (GTR) – zabieg chirurgiczny, w którym oddziela się płat dziąsła, oczyszcza powierzchnie korzenia i umieszcza specjalnie przygotowaną błonę resorbowalną, którą przykrywa się płatem dziąsła. Dzięki temu jest utworzona przestrzeni pod błoną, do której proliferują, namnażają się i osiedlają komórki ozębnej.Niedostateczna ilość tkanki kostnej w miejscu przewidywanym do zabiegu implantacji jest najczęstszą barierą w stosowaniu implantów. Zabieg sterowanej regeneracji tkanek pozwala na wytworzenie nowej  tkanki  kostnej. Ta technika jest oparta na regeneracji struktur przyzębia za pomocą specjalnego materiału BIO-OSS. Komórkom nabłonkowym, które nie są w stanie odbudować nowej tkanki kostnej, nie pozwala się wnikać do gojącej się rany. Specjalna błona jest barierą fizyczną, która nie dopuszcza do przemieszczania się w kierunku rany komórek nabłonkowych i komórek powstających z tkanki łącznej.Specjalna membrana z maleńkimi otworami sprawia, że mamy możliwość sterowania rozwojem komórek powstających z tkanki kostnej, które pobudzają wytwarzanie kości. Uzyskujemy całkowitą regenerację uszkodzonej kości.

Emdogain – jest to preparat, który zawiera amelogeninę, jedno z białek matrycy szkliwa.Dzięki zastosowaniu Emdogain ubytki goją się szybciej, zmniejsza się recesja dziąseł oraz zwiększa regeneracja cementu włókien kolagenowych i kości wyrostka zębodołowego.

Operacja płatowa

Zabieg  ma zastosowanie w przypadku zaawansowanej choroby przyzębia i polega na chirurgicznym uzyskaniu dostępu do powierzchni korzeni zębów i kości.
Istnieje możliwość wypełnienia ubytków kości materiałem kościotwórczym.

Wskazania:

– obecność głębokich kieszonek przyzębnych powyżej 6 mm
– zmiany endodontyczno-periodontalne

Gingiwektomia – plastyka dziąseł

Gingiwektomia to zabieg chirurgiczny, który jest wykonywany w przypadku niesymetrycznego kształtu dziąseł utraconego w wyniku na przykład przewlekłego stanu zaplanego.

Podczas zabiegu gingiwektomii usuwa się fragment dziąsła w celu spłycenia kieszonek patologicznych, kieszonek rzekomych lub skorygowania przerostu dziąsła. Gingiwektomia wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym przy  użyciu skalpela, lasera lub urządzenia chirurgicznego wysokiej częstotliwości. Po zabiegu zakłada się opatrunek periodontologiczny.

Celem plastyki dziąsła jest przywrócenie naturalnego, anatomicznie poprawnego kształtu dziąsła. Następuje przywrócenie prawidłowych relacji ząb-dziąsło oraz  poprawa estetyki uzębienia. Zabieg ma na celu przywrócenie estetyki biało-czerwonej i uzyskanie pięknego uśmiechu.

Gingiwektomia wykonywana jest w znieczuleniu, dlatego też jest to zabieg bezbolesny.

Wydłużenie koron

Zabieg wydłużenia korony zęba pozwala na osiągnięcie harmonii między tkankami białymi i czerwonymi, czyli zębami a tkankami dziąsła. Zabieg wydłużenia  klinicznych koron zębów wymaga wnikliwej analizy, która pozwala na podjęcie odpowiedniego planu leczenia. Wydłużenie koron można osiągnąć poprzez rozbudowę koron zębów w kierunku ich brzegów siecznych, w wyniku dowierzchołkowego przesunięcia tkanek przyzębia lub też ortodontycznej ekstruzji.

Na podstawie oceny koron zębów, ich długości, szerokości, położenia brzegów siecznych w stosunku do warg, stanu kości, tkanek przyzębia, przebiegu girlandy dziąsłowej, lekarz wraz z pacjentem podejmuje decyzję i ustala plan leczenia. Czasami,  gdy korony zębów są krótkie, wymagana jest ich tymczasowa odbudowa jeszcze przed zabiegiem chirurgicznym (mock up lub tymczasowe uzupełnienie).

Zabieg wydłużenia koron poprawia nie tylko estetykę i korektę uśmechu,  jest to także znaczący krok w celu poprawy higieny jamy ustnej, a co za tym idzie zdrowia.

Recesja dziąsła

Niefizjologiczne przemieszczenie tkanek w kierunku wierzchołka korzenia zęba oraz  odsłonięcie szyjki zęba, głównie po stronie wargowej i policzkowej. Przyczyną recesji dziąseł  są urazy mechaniczne spowodowane zbyt intensywnym szczotkowaniem zębów. Ponadto – zapalenie przyzębia, które powoduje utratę tkanek podporowych oraz  lokalna akumulacja płytki nazębnej. Wady zgryzu, nieprawidłowe wypełnienia oraz korony protetyczne, braki zębowe, nieodpowiednie protezy częściowe także przyczyniają się do stopniowego procesu odsłaniania się szyjek zębowych.

Leczenie recesji dziąsłowych jest uzależnione od stopnia ich zaawansowania oraz od przyczyny powstania. Bardzo często wystarcza instruktaż higieniczny.

Lekarz periodontolog, po wykonaniu profesjonalnego zabiegu oczyszczenia zębów, ustala plan leczenia w zależności od stopnia zaawansowania recesji.

Chirurgiczne metody leczenia recesji dziąsła:

– przeszczep tkanki łącznej

– sterowana regeneracja tkanek

– operacja płatowa

Kiretaż zamknięty

To najczęściej wykonywany zabieg w leczeniu chorób przyzębia, który polega na dokładnym oczyszczeniu kieszeni dziąsłowych z resztek kamienia i osadu. Wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym.

Kiretaż zamknięty wykonujemy po tzw. wstępnej fazie leczenia chorób przyzębia, czyli po skalingu – usunięciu złogów nadziąsłowych przy pomocy ultradźwięków oraz piaskowaniu.

Podczas kiretażu usuwamy płytkę i kamień poddziąsłowy oraz patologicznie zmienioną tkankę własną – wewnętrzny nabłonek brzeżny i zakażony cement korzeniowy. Celem kiretażu jest likwidacja flory bakteryjnej.

Umożliwia on likwidację stanu zapalnego i zagojenie się rany.

Kiretaż otwarty

Kiretaż otwarty jest  stosowany  w przypadku zaawansowanego zapalenia przyzębia,  obecności głębokich kieszeni i kraterów kostnych (b). W znieczuleniu miejscowym następuje nacięcie błony śluzowej dziąsła, odsłonięcie i pod kontrolą wzroku dokładne oczyszczenie i usunięcie zmian patologicznych (c). Zaletą tego zabiegu jest szybkie gojenie się rany pozabiegowej, minimalny dyskomfort dla pacjenta i dobry efekt estetyczny.

a. zdrowy ząb i tkanki okołozębowe
b. zanik kości, próchnica cementu korzenia, osad oraz  kieszonka dziąsłowa
c. usunięcie osadu, tkanki ziarninowej i wygładzenie powierzchni korzenia zęba

Urszula Anaszewska

lek. dentysta