Obliteracja zęba oznacza niedrożność jego kanałów. Jest to najczęściej stan, do jakiego dochodzi na skutek wapnienia miazgi i odkładania się związków mineralnych wzdłuż ścian kanału korzeniowego. W konsekwencji jego światło zmniejsza się aż do całkowitego zamknięcia. Niedrożne kanały zębowe nie muszą, ale mogą prowadzić do powikłań będących wskazaniem nawet do ekstrakcji zęba. Są także dużym utrudnieniem w przypadku konieczności przeprowadzenia leczenia kanałowego. W niektórych przypadkach udrażnianie kanałów zębowych okazuje się więc niezbędną procedurą. Wymaga ona ogromnej precyzji, dlatego uznawana jest za jedno z największych wyzwań współczesnej endodoncji.
Dlaczego dochodzi do obliteracji zęba?
Przyczyną zamknięcia światła kanału (obliteracji) są złogi wapniowe, które odkładają się w świetle kanału. Mechanizm powstawania takich zmian nie został w pełni wyjaśniony. Najprawdopodobniej są one spowodowane przejściowym niedokrwieniem miazgi, do jakiego może dojść np. na skutek mechanicznego urazu (zwłaszcza u osób młodych, czyli w przypadku zębów z niezakończonym rozwojem). Zanik światła kanału korzeniowego może również towarzyszyć rozmaitym schorzeniom, do których należy m.in. dysplazja zębiny. Zwyrodnienia miazgi często spotykane jest u starszych osób, z czego wnosi się, że może ono nastąpić z wiekiem (jako zjawisko fizjologiczne).
Wapnienie miazgi zęba nie jest jedyną możliwą przyczyną niedrożności kanałów. Spowodować ją może także:
- nietypowy, skomplikowany przebieg kanału (np. przewężenia, rozdwojenia czy zagięcia) będący wrodzoną, anatomiczną cechą zęba u danego pacjenta,
- nieprawidłowe leczenie kanałowe, wykonane kilka lub kilkanaście lat temu (np. wypełnienie nieodpowiednimi, zbyt twardymi materiałami),
- pozostawiony w kanale zębowym fragment narzędzia endodontycznego złamany podczas leczenia kanałowego.
Czemu służy udrażnianie zobliterowanych kanałów?
Udrażnianie zobliterowanych kanałów jest to leczenie endodontyczne zęba, którego światło kanału jest zamknięte. Polega ono na usunięciu złogów wapniowych (lub innych obiektów) z niedrożnych kanałów. Procedura taka jest koniecznością, jeśli obliteracja zęba uniemożliwia jego właściwe leczenie.
Wskazaniem do udrażniania zobliterowanych kanałów są zgłaszane przez pacjenta dolegliwości bólowe, które mogą oznaczać martwicę miazgi i choroby tkanek okołowierzchołkowych. Oczywiście przed podjęciem leczenia endodontycznego przyczyna dolegliwości pacjenta musi zostać poparta diagnostyką obrazową, np. badaniem radiologicznym.
Udrażnianie kanałów zębowych nie jest konieczne wówczas, kiedy powstała zmiana nie powoduje żadnych niepokojących objawów. Nie zaleca się wówczas profilaktycznego leczenia endodontycznego, a jedynie obserwację kliniczną i radiologiczną zęba.
Na czym polega udrażnianie kanałów zębowych?
Leczenie polega na udrożnieniu kanału za pomocą narzędzi endodontycznych. Najczęściej są to pilniki ultradźwiękowe, które pod wpływem drgań rozbijają elementy będące przyczyną obliteracji zęba. W przypadku kanałów całkowicie zobliterowanych niezbędna bywa aplikacja pod wysokim ciśnieniem odpowiednio stężonych kwasów (np. cytrynowego, wersenowego).
Opracowując kanały zębowe działamy na obszarze, którego wymiary wyrażają się w dziesiętnych częściach milimetra. Istnieje zatem wysokie ryzyko perforacji korzenia. Kluczową kwestią jest uzyskanie dokładnego obrazu pola zabiegowego. Najlepsze efekty uzyskujemy przy użyciu mikroskopu, który dzięki znacznemu powiększeniu ułatwia przeprowadzenie leczenia.
Leczenie pod mikroskopem odbywa się w znieczuleniu miejscowym i przebiega podobnie jak to wykonywane tradycyjnymi metodami. Mikroskop pozwala jednak na znacznie wyższą precyzję, co przekłada się na finalny efekt zabiegu. Stomatolog ma bowiem możliwość:
- bezbłędnego zdiagnozowania powodu obliteracji,
- dokładnego określenia przebiegu kanałów,
- precyzyjnego oczyszczenia kanałów,
- zaobserwowania najdrobniejszych zmian, które potencjalnie mogą stanowić ognisko choroby.
Zabieg udrożnienia zobliterowanych kanałów najczęściej wiąże się z koniecznością przeprowadzenia leczenia endodontycznego. Po całkowitym opracowaniu kanału następuje jego wypełnienie materiałem wypełniającym. Następnym etapem jest odbudowa protetyczna: wykonanie wkładu koronowo-korzeniowego i korony protetycznej.
Jak widać, udrażnianie kanałów zębowych to procedura niezwykle skomplikowana, wymagająca ogromnego doświadczenia i specjalistycznego sprzętu. Dzięki postępowi, jaki ostatnimi laty dokonał się w endodoncji, zdiagnozowana obliteracja zęba nie wiąże się już z koniecznością jego ekstrakcji. Czas jego funkcjonowania mogą znacząco przedłużyć zaawansowane możliwości leczenia.