Pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym powinna odbyć się między 6-tym a 12-tym miesiącem życia. Wczesna wizyta małego pacjenta u lekarza dentysty pozwoli nie tylko na prowadzenie skutecznej profilaktyki jamy ustnej, ale także na adaptację dziecka do gabinetu stomatologicznego oraz kształtowanie jego postawy prozdrowotnej. Bardzo korzystne stosowanie jest metody stopniowej adaptacji, najpierw do środowiska stomatologicznego, a następnie do zabiegów dentystycznych o wzrastającym stopniu inwazyjności.
Pierwsza wizyta jest bardzo ważna. Pozwoli nie tylko wyeliminować wczesne zmiany próchnicowe, ale także poznać lekarza i gabinet. Gdy dziecko zgłosi się z dużym ubytkiem w zębie lub bólem zęba, proces adaptacji będzie utrudniony. Wcześniejsze wizyty mogą też znacznie usprawnić leczenie i skrócić je, np. w przypadku ortodoncji.
Warunkiem powodzenia postępowania stomatologicznego jest współpraca rodziców lub opiekunów z lekarzem. Nastawienie rodziców, ich zachowanie oraz świadomość wykonywanych zabiegów to połowa sukcesu. Autorytet rodziców wzmacnia akceptację dziecka i znacznie ułatwi pracę lekarzowi. Bardzo ważna jest kwestia zachowania rodziców lub opiekunów w gabinecie. Rodzice powinni ufać lekarzowi, nie powinni natomiast denerwować się, bo ich zachowanie może ,,udzielać się” ich pociechom.
Dlaczego rodzice lub opiekunowie są tak istotnym elementem skutecznego leczenia? To proste, to od nich zależy regularność wizyt kontrolnych, przestrzeganie zaleceń higienicznych i dietetycznych, a ich ,,świadoma” obecność w gabinecie pozwala zmniejszyć poziom lęku dziecka i wpływa pozytywnie na jego zachowanie. Dziecko musi wiedzieć, że wszystko co dzieje się w gabinecie odbywa się za zgodą rodziców. Przecież rodzice nigdy nie pozwolą zrobić dziecku krzywdy.
W przypadku starszych dzieci, które nie były u dentysty, wcześniejsza rozmowa z pociechą na temat wizyty, lekarza jest bardzo pomocna. Należy jednak przedstawiać ją w dobrym świetle tzn. możemy wytłumaczyć dziecku, że dzięki wizycie będzie miało piękne, białe ząbki i ładny uśmiech. Mówienie o tym że ,,nie będzie bolało” jest niewskazane. Dlaczego? Dziecko nie wie nic o dentyście, więc on nie może kojarzyć mu się źle. My swoimi wypowiedziami kształtujemy negatywny wizerunek lekarza, a ból ewidentnie łączony jest z czymś negatywnym.
Czy i jak naszym Pociechom należy myć zęby?
Tak! Jest to konieczne, nawet gdy dziecko ma tylko jeden ząbek, a nawet gdy jeszcze ich nie ma wskazane jest przemywanie wałów dziąsłowych gazikiem nasączonym rumiankiem, co najmniej raz dziennie.
W domu możemy szczotkować ząbki, nitkować, stosować płukanki (powyżej 6 roku życia), oczyszczać język i błonę śluzową policzków.
Szczotkowanie powinno odbywać się pastą z fluorem, dwa razy dziennie po posiłku, szczególnie ważne jest umycie zębów przed snem ze względu na ograniczone wydzielanie śliny w czasie snu. Szczoteczka powinna być odpowiednio dobrana (mała główka, duża rękojeść, z włóknami nylonowymi o mieszanej twardości. Do 8 roku życia rodzice powinni kontrolować i pomagać dzieciom w szczotkowaniu zębów.
Metodę szczotkowania trzeba też dopasować do wieku dziecka:
a) 0-2 lat gazik nasączony rumiankiem, szczoteczka z miękkim, równym włosiem, ruchy obrotowe, pasta zawierająca 500ppm fluoru
b) 2-6 lat szorowanie na powierzchniach żujących, ruchy okrężne na powierzchniach policzkowych i wargowych, na powierzchniach językowych i podniebiennych ruchy wymiatające
c) 6-12 lat szorowanie na powierzchniach żujących, ruchy okrężne na powierzchniach policzkowych i wargowych, na powierzchniach językowych i podniebiennych ruchy wymiatające, szczoteczki powinny mieć pęczki o różnej wielkości, można wprowadzić korzystanie ze szczoteczek jedno pęczkowych, pasta powinna zawierać 1000ppm fluoru
d) powyżej 12 lat metody szczotkowania jak u dorosłych, pasta z zawartością 1450ppm fluoru.
Nitkowanie u dzieci nie jest efektywne, dlatego powinno być wykonywane przez rodziców.
Płukanie jamy ustnej powinno odbywać się od 6 roku życia, płukankami bez alkoholu. Płukanki mogą zawierać fluor, ksylitol, środki antybakteryjne. Szczególnie istotne jest stosowanie ich u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy, niepełnosprawnością manualną lub intelektualną, zaburzeniami z wydzielaniem śliny, w czasie leczenia ortodontycznego.
Wyrzynanie ząbków zarówno mlecznych jak i stałych jest procesem, który odbywa się w odpowiedniej kolejności, występują oczywiście pewne odchylenia zarówno w kwestii kolejności jak i czasu, nie należy się nimi przejmować, mogą być one uwarunkowane genetyką. Natomiast jeśli nasze dziecko skończyło rok i nadal nie ma ząbków należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem dentystą, szczególnie jeśli jeszcze nie byliśmy z dzieckiem na pierwszej wizycie. W przypadku zębów stałych umowną granicą jest wiek 7 lat, do tego czasu dziecku powinno pojawić się pierwsze zęby stałe, a są nimi zęby pierwsze trzonowe tzw. ,,6”, często jednak nie jesteśmy tego świadomi, ponieważ ich pojawianie nie poprzedza wypadnięcie zęba. Regularne wizyty w okresie wymiany uzębienia pozwolą na wprowadzenia profilaktycznych zabiegów takich jak lakowanie, dzięki czemu nasza pociecha uniknie próchnicy. Wyrzynanie zębów mlecznych powinno zakończyć się ok. 35 miesiąca życia, a stałych ok. 12 roku życia (nie biorąc pod uwagę ,,8”, które mogą pojawić się nawet w wieku 25 lat, lub wcale).
Dzieci w odróżnieniu od dorosłych mają tylko 20 zębów, (po 10 w każdym łuku) 8 siekaczy, 4 kły i 8 zębów trzonowych.
WYRZYNANIE ZĘBÓW MLECZNYCH
ZĄB | MIESIĄC ŻYCIA |
ZĘBY DOLNE | |
SIEKACZE PRZYŚRODKOWE | 6-8 |
SIEKACZE BOCZNE | 7-9 |
KŁY | 16-23 |
TRZONOWCE PIERWSZE | 13-18 |
TRZONOWCE DRUGIE | 23-31 |
ZĘBY GÓRNE | |
SIEKACZE PRZYŚRODKOWE | 8-12 |
SIEKACZE BOCZNE | 9-13 |
KŁY | 16-22 |
TRZONOWCE PIERWSZE | 13-19 |
TRZONOWCE DRUGIE | 25-35 |