ETIOLOGIA ZABURZEŃ SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH – TMD
Nie jest ona jednoznacznie wyjaśniona. Wady zgryzu i nieprawidłowości okluzyjne odgrywają drugorzędną rolę. Układ stomatognatyczny jest złożoną jednostką przystosowaną do pełnienia podstawowych funkcji życiowych związanych z żuciem, połykaniem i mową. Wykonywane one są pod kontrolą układu nerwowo-mięśniowego. U większości osób ten system funkcjonuje prawidłowo, aczkolwiek coraz częściej spotykamy się z dysfunkcją tych struktur.
Współcześnie wyróżniono pięć głównych czynników odpowiedzialnych za zaburzenia w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, są to tzw. czynniki etiologiczne.
I. Uraz
II. Warunki okluzyjne
III. Stres emocjonalny
IV. Aktywność parafunkcjonalna
V. Ból głęboki
STRES EMOCJONALNY
Stres emocjonalny chyba najbardziej wpływa na zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych. Niezmiernie ważne jest zrozumienie go i docenienie zarówno przez pacjenta jak i lekarza.
Stres, pomimo że często jest siłą motywującą nas do działania i osiągania sukcesów, to dla organizmu nie jest istotne, czy czynniki wywołujące dane napięcie są pozytywne czy też negatywne. Rozpatrzmy stres jako rodzaj energii. Jeśli pojawia się sytuacja stresowa, w organizmie kumulowana jest energia, która musi zostać rozładowana. Najprostszy i najbardziej efektywny sposób to zewnętrzne wyładowanie: krzyki, przekleństwa, rzucanie przedmiotami. ? Niestety, nie jest to akceptowalne w naszym społeczeństwie i pomimo, że jest całkiem naturalne, podobne do reakcji małego dziecka demonstrującego swój napad złości i frustracji, to jednak jest niepożądane.
Innym zewnętrznym sposobem reagowania na stres jest wysiłek fizyczny. I tego rodzaju reakcja została przyjęta jako dobry sposób radzenia ze stresem.
Uwaga! Gdy energia nie jest rozładowana, kumuluje się wewnątrz organizmu, a przez to następuje wewnętrzne uwalnianie stresu. Prowadzi to w dłuższym okresie do zaburzeń psychofizjologicznych, np. zespół jelita drażliwego, arytmia serca, astma, wzrost napięcia tonicznego mięśni głowy i szyi.
RELACJA MIĘDZY CZYNNIKAMI OKLUZYJNYMI A TMD
Znaczenie okluzji w zaburzeniach skroniowo-żuchwowych nie jest tożsame z ogólnym znaczeniem okluzji w stomatologii.
Wada zgryzu odnosi się do wzajemnej relacji zębów górnych i dolnych i nie prowadzi ona do zaburzeń funkcjonalnych w układzie stomatognatycznym, natomiast nabiera znaczenia dopiero w odniesieniu do pozycji stawu skroniowo-żuchwowego.
Kiedy pacjent ma zgryz głęboki, ale zęby zostają doprowadzone do okluzji w stabilnej mięśniowo-szkieletowej pozycji głów żuchwy, w takich przypadkach wada zgryzu nie jest czynnikiem ryzyka zaburzeń skroniowo-żuchwowych. Ale gdy u tych pacjentów żuchwa jest w stabilnej pozycji mięśniowo-szkieletowej, a zęby kontaktują się tylko w obrębie siekaczy i kłów, to próba doprowadzenia do kontaktu wszystkich zębów doprowadzi do przemieszczenia żuchwy do tyłu. Oznacza to znaczną niestabilność ortopedyczną i jest uznana za czynnik ryzyka rozwoju TMD. Jednak nadal nie oznacza, że w tym przypadku rozwinie się zaburzenie skroniowo-żuchwowe. Musimy wziąć pod uwagę jeszcze jeden składnik – obciążenie stawów.
Istotne są cztery czynniki:
– szkieletowy zgryz otwarty
– nagryz poziomy powyżej 4 mm
– dotylna pozycja kontaktowa przesunięta przesunięta ponad 2mm w stosunku do pozycji maksymalnego zaguzkowania
– brak minimum 5 zębów i nieuzupełnienie ich